Ndugu wananchi na wadau wa Sekta ya Mawasiliano; leo ni siku ya Mawasiliano na Jamii Ya Habari Duniani (World Telecommunication and Information Society Day -WTISD) ambayo imekua ikiadhimishwa kila mwaka tarehe 17 Mei tangu mwaka 1969. Tarehe hiyo inakumbusha maadhimisho ya kuanzishwa kwa Shirika la Mawasiliano Duniani (International Telecommunication Union - ITU) tarehe 17 Mei 1865, wakati Mkataba wa Kwanza wa Kimataifa wa Telegraph uliposainiwa huko Paris. Tanzania kama nchi mwanachama wa ITU inaungana na mataifa mengine duniani kuadhimisha siku hii muhimu ambayo ina lengo la kusaidia kuongeza uelewa wa fursa zinazoweza kuletwa na matumizi ya mtandao na Teknolojia nyingine za Habari na Mawasiliano (TEHAMA) katika ukuzaji wa jamii, taifa na ustawi wa uchumi, pamoja na njia za kupunguza pengo la kidijitali duniani.

Ndugu Wananchi na wadau wa Sekta ya Mawasiliano; maadhimisho ya mwaka 2024 yamebebwa na kauli mbiu isemayo “Ubunifu wa Kidijiti kwa Maendeleo Endelevu”. Kauli mbiu hii inatambua kwamba ili   kujenga maendeleo endelevu kunahitaji mawazo na hatua za ubunifu, hasa katika ulimwengu wa sasa wa kidijiti. Dunia inatambua kwamba teknolojia ya ubunifu “innovative tech” inaweza kusaidia kukabiliana na changamoto kuu za ulimwengu, kutoka kupambana na mabadiliko ya tabia nchi hadi kuondoa njaa na umaskini. Kwa kweli, teknolojia za kidijitali zinaweza kusaidia kufikia asilimia 70 ya malengo, chini ya Malengo ya Maendeleo Endelevu ya Umoja wa Mataifa (UN Sustainable Development Goals) ifikapo mwaka 2030. Hata hivyo, pengo kubwa la kidijiti linazuia ubunifu katika sehemu nyingi za dunia. Ukosefu wa sera, uwekezaji, na ujuzi wa kidijiti unafanya nchi nyingi kushindwa kuendana na mabadiliko ya haraka katika mandhari ya kidijiti. Hivyo kwa kushirikiana pamoja duniani, tunaweza kufikia malengo haya kwa kutumia ubunifu wa kidijiti.

Ndugu Wananchi na Wadau wa sekta ya mawasiliano; Serikali ya Tanzania inatambua mchango wa jamii nzima. sekta za umma, sekta binafsi, taasisi za kimataifa na za kikanda na taasisi za elimu ya juu katika mchango wao kwenye jitihada za kuchochea ubunifu wa kidijiti nchini Tanzania na kueneza matumizi ya bunifu hizi katika kuleta maendeleo ya kijamii na uchumi.

Tanzania, kama nchi nyingine duniani, inakabiliana na changamoto nyingi za kijamii na kiuchumi. Hata hivyo, tumeona jinsi teknolojia ya kidijitali inavyoweza kutumika kama chombo cha kuleta mabadiliko chanya katika maisha ya wananchi wetu.

Katika miaka ya hivi karibuni, Tanzania imepiga hatua kubwa katika kuimarisha miundombinu ya mawasiliano, kama vile mitandao ya simu za mkononi na huduma ya intaneti. Hii imekuwa ni muhimu sana katika kuunganisha wananchi wetu na huduma za msingi za kijamii na kiuchumi kwa njia ya kidijitali. Kupitia matumizi ya simu za mkononi na teknolojia nyingine za kidijitali, wananchi wanapata upatikanaji wa habari, elimu, huduma za afya, huduma za kifedha, na fursa za biashara kwa urahisi zaidi.

Serikali ya Tanzania inatambua kuwa ujumuishaji wa kweli wa kidijiti unategemea upatikanaji wa huduma hii. Pia inatambua uwezo mkubwa wa TEHAMA na bunifu za kidijiti kama mtengenezaji wa nguvu ya kuwezesha maendeleo ya kijamii na kiuchumi. Hii inatokana na mafanikio makubwa ambayo Tanzania imeyapata katika miaka ya hivi karibuni, ikiwa ni pamoja na kutungwa kwa sheria na kanuni za kusimamia sekta, maendeleo ya Miundombinu ya Msingi ya Mawasiliano ya ICT (NICTBB) inayounganisha miji yote mikubwa na ofisi za umma kadhaa, kuboresha upatikanaji wa huduma za TEHAMA kwa umma, uhamishaji wa pesa kupitia simu za mkononi na maendeleo ya mfumo wa nambari za posta na anwani za makazi. Kwa mtazamo huo, sera na mikakati imejikita katika kanuni kwamba teknolojia na bunifu za kidigitali zinapaswa kupatikana kwa wote, ikiwa ni pamoja na wale wanaokabiliwa na vizuizi vya kimwili, kiuchumi au kijamii. Inaamini kuwa teknolojia ikichukuliwa kwa njia ya kujumuisha inaweza kuwa nguvu yenye mabadiliko chanya. Ili kufanya hili kuwa ukweli, Serikali imechukua hatua mbalimbali za kukuza Uchumi wa Kidijitali ikiwa ni pamoja na NICTBB, Kituo cha Takwimu za Mtandao wa Kitaifa (NIDC), Sera ya TEHAMA ya Kitaifa (2016) na Mkakati wake wa Utekelezaji, Uendeshaji wa Serikali ya Kimtandao, Mkakati wa Usalama wa Mtandao wa Kitaifa 2016 na Mpango wa Maendeleo wa Sekta ya Fedha 2020/21 - 2029/30. Hatua hizi zinaendana na Mwelekeo wa Maendeleo wa Taifa 2025, Mpango wa Maendeleo wa Miaka Mitano na Mfumo wa Mkakati wa Uchumi wa Kidijitali wa Tanzania.

Ndugu wananchi na wadau wa sekta ya mawasiliano; ili kuchochea ubunifu wa kidijiti wenye tija ni muhimu kuja na suluhisho za TEHAMA zilizoboreshwa ili kutatua matatizo mbalimbali tunayokabiliana nayo kama nchi katika mazingira yetu. Serikali ya Tanzania inaamini katika kuendeleza mazingira yanayosisitiza ubunifu na ujasiriamali. Mipango ya kuunga mkono kuanzisha biashara ndogo, hasa zile zinazojikita katika kutatua changamoto za ndani, ni sehemu muhimu ya mkakati wetu wa kukuza ukuaji wa kiuchumi kwa njia ya ubunifu wa kidigiti. Kutambua hili, Serikali ya Tanzania mnamo mwaka wa 1986, iliunda Tume ya Sayansi na Teknolojia ya Tanzania (COSTECH) kupitia Sheria ya Bunge Na. 7 ya 1986, ikipewa jukumu la kuratibu na kukuza shughuli za utafiti na maendeleo ya teknolojia nchini. Ni mshauri mkuu wa Serikali katika masuala yote yanayohusiana na sayansi, teknolojia na ubunifu na matumizi yao katika maendeleo ya kijamii na kiuchumi ya nchi. COSTECH inaratibu, inakuza na inarahisisha sayansi, teknolojia na ubunifu nchini kwa kukidhi mahitaji ya wateja ili kuhakikisha kuwa nchi inaendeshwa na sayansi, teknolojia na ubunifu. Serikali inahimiza uchukuaji wa kanuni za kubuni yaani “universal design” katika maendeleo ya suluhisho za kidijiti. Kwa kukuza unajumuishaji tangu hatua ya kubuni, lengo letu ni kuunda teknolojia ambazo kimsingi zinafikika kwa watu wenye uwezo na mahitaji mbalimbali. Serikali pia inaunga mkono ubunifu unaolenga moja kwa moja changamoto zinazokabiliwa na makundi ya watu yaliyotengwa.

Ndugu Wananchi na Wadau wa Sekta ya Mawasiliano; aidha, Tanzania kwa kupitia Mamlaka ya Mawasiliano Tanzania (TCRA) ni mjumbe wa Bodi ya Muungano wa Ubunifu na Ujasiriamali kwa Maendeleo ya Kidijiti (The Innovation and Entrepreneurship Alliance for Digital Development) na pia imechaguliwa kuwa kituo cha ITU chenye lengo la Kuharakisha Mtandao (Network Acceleration Centre) kwa kiwango cha kitaifa pamoja na nchi nyingine nne (4) barani Afrika. Kituo hiki kitawezesha vyuo vikuu na taasisi za utafiti kupata huduma na vifaa kwa njia ya mtandao, kutumia nafasi ya kidijiti katika kubuni, kujaribu na kutekeleza suluhisho za kidijiti pamoja na kupata msaada wa kiufundi unaohitajika kutoka ITU Idara ya Maendeleo ya Mawasiliano (Telecommunications Development Bureau -BDT) ambao utawezesha ushiriki wa kazi katika ubunifu na ujasiriamali wa kidijitali.

Tanzania inaendelea kushiriakiana na ITU pamoja na mataifa mengine  katika kujenga ujuzi na uwezo ili kusaidia Tanzania katika kuratibu na kuimarisha vyuo vikuu ili viwe tayari kutumia maabara ya kuharakisha mabadiliko ya kidijiti huko Geneva pamoja na vituo vipya vya kusaidia vilivyopangwa kuanzishwa nchini; pia kuwajengea uwezo chipukizi wa ubunifu katika kukuza maendeleo ya bidhaa za ubunifu wa kidijiti ambazo zina umuhimu katika biashara, kijamii na kiuchumi ili kuchangia katika maendeleo ya taifa.

Aidha kutokana na jitihada hizi tutaweza kuendeleza mazingira yanayowezesha vijana kupata ufikiaji wa mitaji (fedha) na njia za ufadhili kwa ajili ya ubunifu na ujasiriamali wa kidijiti. Pia itachangia katika kuunda lango la mtandaoni kwa wajasiriamali, kampuni zinazochipukia, na biashara ndogondogo na za kati za Kitanzania ili kuuza huduma na ujuzi wao na kuhamasisha kampuni nyingine duniani na nchini kununua huduma kutoka kwa wajasiriamali walioorodheshwa na pia kutengeneza mikakati ya kukusanya fedha kusaidia suluhisho za kidijiti za ubunifu na ujasiriamali na kuendeleza uwezo wa wajasiriamali.

Ndugu Wananchi na wadau wa Sekta ya Mawasiliano; Serikali ya Tanzania inatambua umuhimu wa sekta binafsi, kwani zina jukumu kubwa katika kuendesha ubunifu wa kidijiti. Tunatambua kuwa kufikia mapinduzi ya kidijitali na upatikanaji jumuishi kunahitaji jitihada za pamoja. Tunashirikiana kikamilifu na mashirika yasiyo ya kiserikali, washirika wa sekta binafsi na jamii ya kiraia ili kuweka pamoja rasilimali na utaalamu. Pamoja, tunaweza kuongeza athari ya mipango yetu katika kuchochea na kukuza bunifu za kidigiti na kuwafikia wananchi wote ikiwa ni pamoja na makundi yanayotengwa kwa ufanisi zaidi. Serikali inashirikiana kikamilifu na wadau wa sekta kujenga mazingira wezeshaji kwa biashara kustawi, kuwavutia wawekezaji na kuchangia katika ukuaji wa uchumi wa kidijiti. Tunatekeleza mikakati maalumu ya kufuta pengo la kidijitali, tukilenga jamii zilizotengwa na makundi hatarishi. Hii ni pamoja na mipango ya kushughulikia changamoto za gharama na kuhakikisha ushirikishwaji katika mandhari ya kidijiti. Serikali ya Tanzania inaendelea kuwa na azma ya kusonga mbele katika mchakato wa kidijitali na ushirikishwaji. Tunaelewa nguvu ya bunifu za kidijitali na uwezo wake wa kuleta maendeleo kwa taifa letu. Kupitia jitihada za pamoja na ushirikiano wa kimkakati, lengo letu ni kuunda Tanzania inayotumia ubunifu wa kidijitali unaowanufaisha wananchi wake wote.

Ndugu Wananchi na wadau wa Sekta ya Mawasiliano ; nawatakia Watanzania wote, Wadau wa Sekta ya Mawasiliano na jamii ya habari na Mataifa Wanachama wa Shirika la Mawasiliano Duniani (ITU), siku ya Mawasiliano na Jamii Ya Habari Duniani (WTISD) yenye kumbukumbu nzuri kwa mwaka wa 2024.